NFT – tức tài sản không thể thay thế (Non-fungible token) – đã trở thành một phương thức ngày càng được các cá nhân và thương hiệu ưa chuộng sử dụng để tạo thêm nguồn lợi nhuận từ các sản phẩm sáng tạo kỹ thuật số của họ. NFT thậm chí còn trở thành đơn vị tiền tệ lý tưởng trong thế giới ảo metaverse. Thế nhưng, có một vấn đề đặt ra ở đây là điều gì sẽ xảy ra khi NFT được bán đi? Ai thực sự sở hữu quyền tác giả đối với NFT?
NFT nghĩa là khi bạn tạo ra một tài sản kỹ thuật số, chẳng hạn như là một tác phẩm nghệ thuật, rồi bạn biến nó thành một “token” duy nhất để chứng minh rằng bạn là người sở hữu tài sản đó. Điều hay ho là nhờ có công nghệ blockchain mà những tài sản kỹ thuật số như NFT không thể bị sao chép, vì mỗi NFT lại được gán siêu dữ liệu và dấu thời gian riêng biệt.
Ngày càng có nhiều người sáng tạo nội dung quay sang sử dụng NFT để hỗ trợ cho việc xác minh tài sản của họ là “hàng xịn” và giảm thiểu tình trạng lừa đảo. NFT thậm chí còn trở thành đơn vị tiền tệ lý tưởng trong thế giới ảo metaverse.
Thế nhưng, có một vấn đề đặt ra ở đây là điều gì sẽ xảy ra khi NFT được bán đi? Ai là người thực sự sở hữu quyền tác giả đối với NFT cụ thể đó – là người sáng tạo nội dung ban đầu hay là chủ sở hữu mới? Và trong trường hợp này thì luật về quyền tác giả cũng như là về các loại hình sở hữu trí tuệ khác sẽ được áp dụng như thế nào?
Trở về bài học vỡ lòng: NFT là gì?
NFT là các tài sản kỹ thuật số chứa các mã nhận dạng duy nhất có tác dụng xác minh quyền sở hữu. Những tài sản kỹ thuật số này có hình thức vô cùng đa dạng, từ tác phẩm nghệ thuật, âm nhạc và ảnh chụp cho đến vật phẩm dành cho giới sưu tầm như truyện tranh, thẻ bài và hàng hóa trong trò chơi điện tử.
Trong khi những tài sản có thể thay thế như tiền tệ ngoài đời thực và tiền ảo có thể mang ra trao đổi và giao dịch, thì mỗi NFT lại chứa một chữ ký điện tử duy nhất. Điều này có nghĩa là không có NFT nào lại giống nhau, vậy nên chúng không thể thay thế và cũng không hoán đổi được cho nhau. Đây là sự khác biệt căn bản giữa tài sản thay thế được và tài sản không thể thay thế.
Giống như tiền điện tử, NFT được lưu trữ trên công nghệ blockchain – một sổ cái công khai có khả năng bảo mật thông tin theo cách không thể bị hack. Nhờ các mã nhận dạng duy nhất có trong mỗi NFT mà chúng có thể dễ dàng được xác minh và xác thực để chứng minh quyền sở hữu. Mặc dù NFT được trang bị công nghệ chứng minh quyền sở hữu như vậy, song nó vẫn gây ra sự rối rắm xung quanh Luật Bản quyền.
Chúng ta hãy cùng xem xét vụ kiện tiêu biểu nhất về quyền tác giả đối với NFT tính đến thời điểm hiện tại. Vào tháng 11 năm 2021, hãng thời trang Hermès đã kiện nghệ sĩ Mason Rothschild (tên thật là Sonny Estival) vì đã tạo ra một dòng NFT lấy cảm hứng từ thương hiệu túi xách xa xỉ nổi tiếng và dễ nhận biết nhất của hãng: Birkin. Mason Rothschild đặt tên cho dòng sản phẩm NFT này là MetaBirkins và nó cạnh tranh trực tiếp với Hermès cũng như đe dọa các kế hoạch xây dựng NFT của riêng họ.
Theo như cáo buộc của công ty thì việc làm của Rothschild khiến khách hàng dễ nhầm lẫn và làm loãng thương hiệu của họ. Rothschild biện hộ rằng tác phẩm của anh là một hình thức bình luận xã hội, do đó được bảo vệ bởi quyền tự do biểu đạt nghệ thuật. Bồi thẩm đoàn không đồng tình với cách lập luận này và nghiêng về phía Hermès.
Theo phán quyết của họ, NFT MetaBirkins đã vi phạm luật bản quyền, bao gồm cả hành vi làm loãng và vi phạm nhãn hiệu. Rothschild cuối cùng phải bồi thường cho Hermès số tiền là 133.000 đô la Mỹ. Một bài học đắt giá cho người nghệ sĩ này và là án lệ quan trọng đối với NFT và luật bản quyền.
Khi mua NFT, bạn sở hữu những gì?
Một câu hỏi hay và cũng hóc búa. Khi bạn bỏ tiền ra mua NFT thì điều đó cũng không có nghĩa là quyền tác giả tự động “nhảy” vào tay bạn, và bạn cũng không được cấp phép để làm gì cả. Chỉ người sáng tạo ra NFT mới sở hữu những thứ đó. Đó là bởi vì khi mua NFT, thực tế là bạn đã đổi lấy một token kỹ thuật số làm bằng chứng cho thấy bạn sở hữu thứ gì đó. Trong một số trường hợp, bạn chỉ sở hữu một phần nhỏ của thứ ấy.
Bài báo đã đc đăng tải trên thời báo kinh tế Sài Gòn : https://thesaigontimes.vn/dieu-gi-se-xay-ra-khi-nft-duoc-ban-di/
Comments